Als je een huis wil kopen, wordt vaak gezegd dat je 10% van de aankoopprijs zelf moet inleggen om een eerste hypotheeklening aan te gaan. Maar Daphne merkte dat dat in de praktijk wel anders verliep. Het percentage was veel hoger.
In 2022 besliste ik dat het tijd was om te kopen. Dat kwam vrij onverwacht: jarenlang huurde ik en wist ik niet in welke stad ik zou eindigen. Kopen gaf me lange tijd de kriebels, waardoor ik selectief doof was wanneer het onderwerp ‘kopen’ aangesneden werd in een groepsgesprek. Maar toch voelde ik: ik was er klaar voor.
Verdiepen
Oké, ik wilde dus een huis kopen. Maar ik had er weinig verstand van. Gelukkig leer je gaandeweg en kan Google je kennis snel bijspijkeren. Op die manier kwam ik al snel achter de ongeschreven regel die in België geldt: om een huis te kunnen kopen moet je zo’n 10% van het aankoopbedrag zelf kunnen neerleggen. Maak daar maar zo’n 20% inleg van, als je de registratierechten en notariskosten er nog bij moet rekenen. Er wordt namelijk door de bank steeds vaker verwacht dat je deze kosten kan betalen zonder te lenen. Over welk bedrag het dan gaat is uiteraard afhankelijk van de aankoopprijs van de woning. Voor een woning van € 300.000, zou dat neerkomen op € 60.000, in plaats van € 30.000.
Zelfstandige zoekt hypotheek
Dat bedrag was niet waar het bij mij spaak liep. Het grote struikelblok bleek al snel mijn werksituatie. Als zelfstandige is het verkrijgen van een hypotheek net wat ingewikkelder dan voor iemand in loondienst. Banken en kredietverstrekkers zijn terughoudender in het toestaan van een lening vanwege de onvoorspelbare aard van inkomsten van zelfstandigen. Dat ik alleen kocht, een Nederlands paspoort heb, de verlenging van mijn verblijfsvergunning in België nog in behandeling was, en daardoor mijn adres wat ingewikkelder in elkaar stak, hielp allemaal niet mee.
Inleg verhoogd
Het gebeurde daardoor meerdere keren dat mijn hypotheekaanvraag werd afgekeurd, ook al kon ik 10 tot 20 procent van het af te betalen bedrag zelf op voorhand leggen. Na de zoveelste teleurstelling besloot ik dan ook mijn aanpak te veranderen. Middels een lening bij een familielid kon ik plots mijn eigen inleg verhogen naar 40%. Let wel: het gaat hier niet om een borg voor de lening. Dat zou aanzienlijke risico’s met zich meebrengen, zoals de schulden waarmee ik hen zou opzadelen wanneer ik mijn lening niet zou kunnen aflossen.
Per situatie verschillend
Dat ik mijn inleg aanzienlijk verhoogde, maakte de banken welwillender. Plots werd ik (naar mijn gevoel) wél met open armen ontvangen. Een woonlening krijgen leek nergens meer een probleem. De gangbare regel is dus dat je zogezegd 20% van de aankoopprijs zelf moet kunnen inleggen. Dit is inclusief de extra kosten voor bijvoorbeeld de notaris. Voor de overige 80% kan je naar de bank voor een lening. Maar ik merkte al snel dat dat er in de praktijk wel anders uitziet. Mijn tip: maak op voorhand alvast een paar vrijblijvende afspraken bij verschillende banken om jouw specifieke situatie te bekijken, want de standaardregels gaan niet voor iedereen op.
Wanneer je niet aan 20% geraakt
Het is een hele opgave om 20% van de aankoopprijs van een woning bij elkaar te krijgen. Maar gooi je droom niet direct overboord als je niet meteen in staat bent om dit bedrag te betalen. In mijn geval heeft een lening bij een familielid er toch voor gezorgd dat ik kon kopen, maar er zijn ook nog andere dingen die je kunt doen.
Een aantal tips:
- Jonge mensen die een eerste eigendom verwerven, kunnen vaak wel meer dan 90% van de aankoopprijs lenen, soms zelfs meer dan 100%. Het kan daarom de moeite lonen om bij verschillende banken langs te gaan.
- Kiezen voor een iets compactere woning of een andere locatie kan ervoor zorgen dat je wel aan die 20% raakt. Het geleende bedrag zal namelijk een kleiner percentage van de woningwaarde uitmaken (“de quotiteit”). Hoe lager dit percentage, des te gunstiger de rentevoet van de lening zal zijn en des te eenvoudiger je kunt onderhandelen.
- Is het een optie om simpelweg wat geduld te hebben en in de tussentijd je spaargeld aan te vullen? Onthoud dat huren niet noodzakelijkerwijs minder voordelig is dan kopen. Er zitten nog steeds genoeg voordelen aan een woning huren. Zo kan je je huurcontract opzeggen wanneer je dat wil en worden reparaties aan je huurwoning vaak door de huisbaas gefixt én betaald.